MAO ĐIỀN KHÔNG PHẢI “BÚT LÔNG CÀY RUỘNG CHỮ”

 

Gần đây, nhà giáo Trần Th. Nh. gửi tin nhắn tỏ ý băn khoăn về cách giải thích nghĩa chữ Mao Điền (毛田) của tác giả Tăng Bá Hoành trong bài viết “Danh xưng các làng xã xưa và nay” đăng tải trên tạp chí Văn nghệ Hải Dương, số tháng 6 năm 2024.

PHIẾM ĐÀM VỀ CHUYỆN CÂY QUÝT HOÀI BẮC CỦA VUA SỞ VÀ TẤM VÁN MỌT CỦA DẬT SĨ NGÔ THẾ LÂN

 

Trong "Án Tử Xuân Thu", có kể chuyện thời Chiến Quốc, Án Anh (tự Bình Trọng) đi sứ nước Sở. Sở vương nghe nói Án Tử là một người lùn, bèn ra lệnh làm một cửa nhỏ bên cổng lớn để hạ nhục ông.

Nhìn thấy cái cổng như lỗ chó chui, Án Tử dừng bước bảo viên quan sở tại:

 - Chỉ người đi sứ nước chó mới qua cửa chó mà vào. Ta là đại thần nước Tề chịu mệnh vua thì phải đàng hoàng bước qua cửa lớn.

BÀI VĂN SÁCH KỲ ĐỆ TỨ CỦA Á NGUYÊN NGHIÊM XUÂN QUẢNG KHOA THI HƯƠNG TRƯỜNG HÀ NAM NĂM GIÁP NGỌ

 

Bài văn sách của cụ Nghiêm Xuân Quảng

    Dưới đây là bài văn sách kỳ phúc hạch, tức kỳ đệ tứ khoa thi Hương năm Giáp Ngọ (1894) của thí sinh Nghiêm Xuân Quảng với điểm số nội bình ngoại ưu. Quy chế của triều đình phong kiến rất nghiêm ngặt. Các quan chức phải tuân theo luật hồi tị, nếu gian lận sẽ bị xử tội, nhẹ thì cách chức, nặng có thể bị phạt trượng, tống giam. Quan địa phương không được tham gia bất cứ nhiệm vụ nào trong trường thi. Khảo quan chia làm hai ban ở hai nơi khác nhau gọi là “nội trường” và “ngoại trường”. Họ bị giam như phạm nhân, có lính gác suốt ngày đêm, mọi sinh hoạt đều ở trong phòng riêng cho đến hết kỳ phúc hạch. Cao Bá Quát có lần được cử làm sơ khảo khoa thi Hương. Trong khi chấm quyển, ông thấy mấy bài văn hay nhưng mắc lỗi nhẹ liền lấy muội đèn dầu lạc pha với son (các khảo quan chỉ dùng son, không được mang mực tàu vào trường thi) chữa rồi cho điểm “bình”. Việc này không qua được những cặp mắt soi mói của giám khảo ngoại trường, Chu Thần bị đóng gông hạ ngục, may không mất đầu mà chỉ phải phát vãng lên miền thượng đạo làm lính chăn ngựa.

BA LẦN TRÓI SỨ THIÊN TRIỀU, CHÉM TƯỚNG ĐUỔI QUÂN GIẶC VỀ ẢI BẮC

        Hoàng Quốc Hải

 

       Đại Việt sử ký toàn thư cho biết, tháng 8 năm Đinh tỵ ( 1257 ) sứ Mông Cổ vào Thăng Long đòi gặp vua Trần Thái tông.

               Bất chấp các lễ nghi giao tiếp mà triều đình đã soạn sửa đón sứ, và cũng là nơi hai bên hội kiến tại điện Diên Khánh. Nhưng viên chánh sứ nằng nặc đòi cho cả đoàn gần hai chục đứa mặt mũi, y phục gớm ghiếc như một lũ ngựa hoang vào điện Thiên An. Quân cấm vệ ngăn lại, chỉ cho 3 tên qua Ngọ môn.

              Lại chỉ một viên chánh sứ được phép vào trong điện Thiên An. Hắn đi sồng sộc như một con ngựa sổng chuồng. Lính cận vệ đem ghế tới sát chân, y không thèm ngồi. Nom y tựa một thân cây chết đứng giữa nơi triều hội đông đúc các quan văn võ. Giọng oang oang, huơ chân múa tay, y nói:

TỔ TÔM, Ở TRONG CŨNG LẮM ĐIỀU HAY…

 

 

Tạp bút

 

 

Đầu năm 1974, tôi ở Quảng Bình ra, được Viện Thiết kế Giao thông cử về Hà Bắc tăng cường cho đội khảo sát thiết kế tỉnh. Sau khi xuất trình giấy tờ với ông Nguyễn Thơ, trưởng phòng tổ chức tôi đến gặp ông Nguyễn  Chấn, lúc ấy phụ trách mảng vận tải đường sông. Vừa nhớm bước vào phòng, chưa kịp chào hỏi, ông phó ty đã phủ đầu: “Biết chơi tổ tôm không?”. Tôi hơi bất ngờ với kiểu làm quen khá ngược đời này của một vị chức sắc ngành giao thông mới lần đầu diện kiến, nhưng cũng đủ bình tĩnh trả lời bằng ngôn ngữ giao đãi: “Dạ cũng biết chút ít ạ”. Ông phó ty nhướng mắt sau cặp kính lão dày cộp tiếp tục lục vấn: “Bất thực thiên khai ăn khàn trình phu là thế nào?”. Chuyện vặt. Thứ này ở Binh trạm 16 ngày nào tôi chẳng “luyện tay nghề”: “Thưa bác, nghĩa là trong tay có bốn quân bài giống nhau, người chơi dùng một quân ghép vào phu dọc, ba cây còn lại úp xuống chiếu như khàn, vẫn được tính là lưng. Trường hợp này trước khi xướng ù phải dậy khàn nhưng không cần trả chén. Quên dậy khàn sẽ phạm quy, chẳng những không được ăn tiền mà còn bị phạt”. Nghe đến đây, ông Chấn đứng dậy kéo tôi ra bàn uống nước, sau khi rít xong điều thuốc lào, ông phả khói mù mịt rồi bảo: “Cậu về bộ phận thiết kế bên phòng kỹ thuật. Chỗ chúng tớ đang thiếu một chân tổ tôm”…

TỪ TIẾNG HÁT SÔNG HƯƠNG ĐẾN ...CÔNG NGHỆ MẠI DÂM

 Đặng Văn Sinh

 Cách đây hơn bốn mươi năm, khi còn ngồi trên ghế nhà trường cấp III, có một lần, trong buổi ngoại khóa, chúng tôi được thầy H. B. N. bình bài "Tiếng hát sông Hương" của nhà thơ Tố Hữu. Thầy bị cụt một tay, người chỉ được một mẩu, đuôi mắt trái lại có mụn ruồi to đùng nhưng giảng văn thì cực hay. Dường như những khi đứng trên bục giảng, thầy đã hóa thân vào tác phẩm, để rồi, trong phút xuất thần, chuyển tải cái nhân sinh quan cộng sản của một ông râu xồm mãi bên trời Tây vào con tim ngu ngơ của đám học trò nông thôn, quần âm lịch, chân đất, vốn chưa biết gì về nạn mại dâm.

CỒN VÀNH MỘT THUỞ

 

Đặng Văn Sinh

 

Sông Kinh Thầy về đến địa phận Linh Khê bất chợt chia làm hai nhánh. Nhánh chính lượn sát làng Yên. Nhánh phụ qua ngả Tế Sơn.  Ở giữa là bãi bồi rộng chừng vài chục héc ta, dân địa phương thường gọi là cồn Vành. Nhìn từ trên cao, cồn Vành giống như lòng bàn tay khổng lồ, bốn ngón chụm lại, nghiêng về phía hạ lưu, ngón cái choãi ra tạo thành con lạch hai bờ trồng toàn loại chuối tây thân cao vóng chẳng khác gì chuối rừng. Chẳng biết hình thành từ thuở nào nhưng cánh bãi cực kỳ màu mỡ bởi hàng năm, cứ mỗi mùa lũ là phù sa từ thượng nguồn cuồn cuộn đổ về bồi đắp thành lớp trầm tích dày nên cây trồng không cần bón phân mà vẫn tốt bời bời.

MÓN CHÁO CHẠCH CHẤU VÀ KHÓI THUỐC LÀO VĨNH BẢO...

Mấy chục năm trước, chúng tôi ở công trường 115 nâng cấp đoạn đường 45 km của quốc lộ 43, bắt đầu từ bản Xồm Lồm và điếm cuối là bến phà Vạn Yên của huyện Mộc Châu. Gọi “công nhân cầu đường” cho nó oai, chứ thực ra, cái nghề này thời Pháp thuộc người ta gọi một cách miệt thị là “phu lục lộ”. Dân công trường tứ xứ, học vấn thấp, thậm chí có khá nhiều trường hợp chưa biết chữ. Tốt nghiệp cấp II đã hiếm, cấp III lại càng hiếm, chỉ có thể đếm trên đầu ngón tay. Đây là những anh chị em sa cơ lỡ vận vì chót thác sinh vào các gia đình mà bố mẹ được/ bị chính quyền xếp vào thành phần tư sản, địa chủ, có tội với nhân dân.

NỮ TIẾN SĨ HƯ CẤU VÀ CÁC SẢN PHẨM ĂN THEO

Đặng Văn Sinh

Sau khi cuốn sách "Tiến sĩ nho học Hải Dương" do nhà sử học cấp tỉnh Tăng Bá Hoành chủ biên xuất bản vào năm 1999, bà Nguyễn Thị Duệ trở thành một hiện tượng văn hóa độc đáo chẳng những ở Xứ Đông mà còn là hình ảnh sáng chói của phụ nữ Việt Nam thời trung đại.

Thế nhưng sự kiện bà Nguyễn Thị Duệ, một phụ nữ người làng Kiệt Đặc, huyện Chí Linh, sống cuối thế kỷ XVI đầu thế kỷ XVII, đỗ đầu khoa thi Hội năm Giáp Ngọ (1594) hay Trạng nguyên năm Bính Thìn (1616), đều là chuyện bịa đặt không dựa trên một chứng cứ khoa học nào.

Tất cả những tư liệu về Nguyễn Thị Duệ đều thuộc phạm trù "giai thoại", mà đã là "giai thoại" thì dân gian thoải mái sáng tạo, hoàn toàn tùy hứng, tùy vào từng vùng miền và đặc trưng phong tục, tập quán, không phụ thuộc vào bất cứ quy chuẩn nào miễn là tạo ra được "biểu tượng" có lợi cho cộng đồng. Chính vì thế, trong cuốn "Tiến sĩ nho học Hải Dương", ở phần Nguyễn Thị Duệ, ông Tăng Bá Hoành không có thông tin về năm sinh, năm mở khoa thi nhưng lại ghi liều học vị là "Đệ nhất danh".

GIẤC MỘNG TRUNG HOA

(bài đăng trên trang Văn Việt)
Gửi các bạn Trung Quốc!

Kao Phú

Học viên Pháp luân công bị  nhà cầm quyền Trung Cộng mổ cướp nội tạng

1- Tôi và hầu hết người Việt hoàn toàn không có thù oán cá nhân gì với ai ở Trung Quốc các bạn.
2- Đất nước tôi chưa đầy 330 ngàn km² và 90 triệu dân không dưng lại ngu xuẩn đi gây sự, đối đầu với một nước láng giềng hơn 9 triệu km² có 1 tỷ 400 triệu người của các bạn.
3- Tổng thống Donald Trump càng không ngu dại gì mà tự dưng gây chiến tranh thương mại với thị trường bao la tỷ tư người tiêu dùng Trung Quốc.

BÀ TỔ NGHỀ GỐM CHU ĐẬU LÀ MỘT NHÂN VẬT NGỤY TAO

Đặng Văn Sinh

Bài 4: Sự thật về những phiến gạch trong ngôi mộ bà Bùi Thị Hý và danh tướng Bùi Quốc Hưng

1- Mất lỗi chính tả và viết sai ngữ pháp

Như chúng tôi đã phân tích ở loạt bài trước, tất cả những di vật chôn theo ngôi mộ "bà tổ nghề gốm Chu Đậu" mà ông Tăng Bá Hoành đưa ra làm bằng chứng để khẳng định có một nhân vật "huyền thoại" Bùi Thị Hý đều là sản phẩm ngụy tạo.

 Để xác minh việc này chỉ cần gửi các mẫu vật đi giám đình niên đại bằng phóng xạ carbone 14 (C₁₄) tại một phòng thí nghiệm có uy tín ở nước ngoài là xong, khỏi phải tranh cãi. Thế những, tôi dám chắc, không bao giờ có chuyện này, bởi làm như thế khác gì vạch áo cho người xem lưng. Có thể rồi đây, các tác giả sẽ nghĩ ra nhiều chiêu trò đối phó chẳng hạn như thuê người viết bài phản biện, thậm chí tổ chức "hội thảo khoa học" để trấn an dư luận, nhằm vớt vát phần nào tai tiếng sau vụ scandal. Cho dù phản ứng kiểu nào thì cũng không thể bước qua được sự thật nhỡn tiền. Bởi đây là vấn đề lịch sử gắn liền với chân lý khoa học. Cảm xúc thì có thẻ nhầm lẫn nhưng khoa học thì không. Cãi liều về học thuật chỉ là tự khoe mình dốt trước bàn dân thiên hạ.

LÃNH ĐẠO TRUNG QUỐC VÀ CÁC HỌC THUYẾT CAI TRỊ

Đặng Văn Sinh

Trừ Hồ Diệu Bang và Triệu Tử Dương là hai Tổng Bí thư có tư tưởng cấp tiến bị nhà chiến lược về các loài mèo hạ bệ, ba Tổng Bí thư kiêm Chủ tịch nước Cộng hoà nhân dân Trung Hoa, trước khi ngồi vào chiếc "ghế nóng" đều nghĩ ra cho triều đại của mình một học thuyết với mục đích hợp lý hoá thể chế độc tài toàn trị mà đảng CSTQ đã áp đặt với nhân dân của họ từ năm 1949.

TỪ CHUYỆN "THU GIÁ" ĐẾN LUẬT ĐẤT ĐAI

Đặng Văn Sinh

Thực ra cũng không nên chỉ trích nhiều về cụm từ "thu giá", là sản phẩm ngôn ngữ được sử dụng một cách ngẫu hứng của Bộ Giao thông vận tải. Tuy "thu giá" nghe thật khôi hài và phía sau nó dường như ẩn chứa mưu đồ gì khó hiểu nhưng mới chỉ dừng lại ở cấp bộ, còn những cụm từ, thậm chí thuật ngữ pháp luật quái gở, vô lý đùng đùng, do một Quốc Hội "đỉnh cao trí tuệ" phát minh ra từ mấy chục năm nay mà vẫn hiện diện giữa thanh thiên bạch nhật như chẳng có chuyện gì xẩy ra.

THẬT HAY GIẢ HAI TẤM BIA LIÊN QUAN ĐẾN TRẠNG TRÌNH NGUYỄN BỈNH KHIÊM?

Đặng Văn Sinh

Mấy hôm nay, một số tờ báo, trong đó có "Người lao động" và "VTV new", đồng loạt đưa tin, nhóm điền dã của tiến sĩ Tiến sỹ Nguyễn Văn Vịnh, Trưởng khoa Khoa học cơ bản, Trường Đại học Mỹ thuật công nghiệp Hà Nội tìm được 2 tấm tại khu vực sát bờ sông thuộc thôn Thanh Trì, xã Kiến Thiết, huyện Tiên Lãng, Hải Phòng, có liên quan đến thân thế và sự nghiệp Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm.

BỘ SƯU TẬP BÌNH TRÀ MINI

Đặng Văn Sinh

Những chiếc bình trà nhỏ gốm hoa nâu của tôi đều do vợ chồng tiến sĩ Vũ Năng Thi và Mai Anh tặng. Ngoài bình trà xưởng gốm Thi Nguyên còn tặng bình vôi, một sản phẩm gốm mà ngày nay hầu như đã vắng bóng trên thị trường.

Vũ Năng Thi là tiến sĩ silicate từng du học ở Nga thời kỳ Soviet. Anh đã làm chuyên gia ở nhiều cơ sở sản xuất gốm sứ như Bát Tràng, Chu Đậu, nhưng cuối cùng thì "tung cánh chim tìm về tổ ấm", cùng với phu nhân là nhà thơ Mai Anh mở xưởng gốm riêng tại thôn Trại Gạo, thị xã Chí Linh, Hải Dương.

BÀ TỔ NGHỀ GỐM SỨ CHU ĐẬU LÀ MỘT NHÂN VẬT NGỤY TẠO (kỳ 3)

Từ "Bùi Thị hý bút" đến "Kỳ nữ xứ Đông", một sản phẩm hư cấu vụng về, thô thiển

Đặng Văn Sinh

Cái gọi là "Châm bàn chu hải khứ Bùi Thị Hý" do ông Tăng Bá Hoành ngụy tạo

Như hai bài trước chúng tôi đã chỉ ra, Bùi Thị Hý chỉ là nhân vật lịch sử tưởng tượng của ông Tăng Bá Hoành hoàn toàn với mục đích trục lợi.

Từ khi con tàu đắm ở vùng biển Cù Lao Chàm được khai quật đến nay, cũng đã có một số bài viết đăng tải trên một vài tờ báo chính thống cũng như báo mạng "lề trái" lật tẩy trò ngụy tạo này, nhưng chẳng hiểu vì sao Viện Hàn lâm khoa học xã hội, trong đó có nhiều chuyên gia gốm sứ, cũng như các nhà quản lý chuyên ngành vẫn không có biện pháp xử lý dứt khoát.

BÀ TỔ NGHỀ GỐM SỨ CHU ĐẬU LÀ MỘT NHÂN VẬT NGỤY TẠO (kỳ 2)

Đặng Văn Sinh

2 - phiến gạch nung bôi bác chân dung Bùi Thị Hý và những dòng chữ Hán lởm khởm

Sau khi cố tình dịch sai những dòng chữ Hán viết trên chiếc bình gốm hoa lam đang được bảo tồn trong Viện Bảo tàng Topkapi Saray ở Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ (Turkey), ông Tăng Bá Hoành cùng các cộng sự, được sự hỗ trợ nhiệt tình của một số quan chức vai vế tỉnh Hải Dương bắt đầu chiến dịch truy tìm nhân vật Bùi Thị Hý. Nhưng khốn nỗi, làm gì có mà tìm? Sau một thời gian đắn đo, cân nhắc họ mới nghĩ ra hạ sách, cho dù có phải đào bới, lật tung các tầng đất hay cưỡng bức lịch sử cũng phải tạo ra cho được một Bùi Thị Hý bằng xương bằng thịt, giống như trước đây đã từng hư cấu ra nữ tiến sĩ Hán học Nguyễn Thị Duệ làm vẻ vang cho nền văn hóa Xứ Đông

BÀ TỔ NGHỀ GỐM SỨ CHU ĐẬU LÀ MỘT NHÂN VẬT NGỤY TẠO (kỳ 1)

Đặng Văn Sinh

Gần đây Đoàn Chèo tỉnh Hải Dương công diễn diễn vở chèo "Kỳ nữ xứ Đông" trên sân khấu ngoài trời mà kịch bản lấy cảm hứng từ nhân vật phụ nữ "nổi tiếng" Bùi Thị Hý, được suy tôn là bà tổ của nghề gốm Chu Trang đã thất truyền từ hơn bốn trăm năm. Chu Trang ngày nay chính là làng Chu Đậu, xã Thái Tân, huyện Nam Sách , tỉnh Hải Dương, từ lâu vốn chỉ được biết đến với nghề trồng cói dệt chiếu.

TIẾNG GUITAR VÀ LỜI NGUYỆN CẦU TRONG BUỔI GẶP MẶT...CUỐI TUẦN

Từ trái qua phải: Nhà văn Nguyễn Xuân Khánh, nhà báo Kim Dung, nhà văn Nguyễn Bắc Sơn, nhà phê bình văn học Lại Nguyên Ân, nhà thơ Hoàng Hưng, nhà thơ Lê Hoài Nguyên, dịch giả Dương Tường

Trưa ngày 01 tháng 4, thời tiết Hà Nội đẹp, nắng vàng hoe và dòng xe lưu chuyển trên các đường phố vơi hẳn đi. Ngày CÁ THÁNG TƯ có khác. Về chuyện này dân ta cũng học theo luật chơi của cộng đồng thế giới, tận dụng từng phút giây hiếm hoi để..."chém gió". Nhưng hãy coi chừng, rất có thể bạn sẽ bị khép vào tội "tung tin bịa đặt gây ảnh hưởng xấu đến tình hình an ninh chính trị hay trật tự xã hội "theo Khoản X, Điều Y của Bộ Luật Hình sự, rồi vào nhà đã bóc lịch như bỡn...

NGỌ MÙI HƯƠNG HỘI

Đặng Văn Sinh

 

Trang bìa "Hội Đình văn tuyển"

Chúng tôi vừa tìm được cuốn ghi chép về khoa thi Hương vào năm Thành Thái thứ 6 (1894) và khoa thi Hội vào năm Thành Thái thứ 7 (1895) của triều đình nhà Nguyễn. Cuốn sách có tựa đề "Ngọ Mùi hương hội" chia làm hai phần. Phần đầu là "Hà Nam trường Hương thí văn tuyển" do tượng nhân Liễu Chàng khắc ván in. Phần sau là "Hội, Đình văn tuyển" do nhà sách Đồng Văn sao chép.