Ký ức
làng Cùa
Tiểu thuyết của Đặng Văn
Sinh
PHẦN THỨ HAI
Chương mười
7
Lê Văn Khải
và Lê Văn Nghiên được Lái Lự coi như cháu nội cho ăn học suốt những năm mẹ con bà
Hai sang sông.
Năm bốn tám
sau khi đỗ bằng tiểu học hai anh em được lên tỉnh học trung học đệ nhất cấp.
Khải giỏi hơn được học bổng. Hè năm năm hai, sau khi ra Hải Phòng thi tốt
nghiệp, tất cả học sinh nam lớp đệ tứ đều phải đến nhà thương khám sức khoẻ,
nếu được sẽ lên Đà Lạt vào quân trường học lớp sĩ quan cấp tốc. Trong lúc làm
hồ sơ, Deuxième Bureau phát hiện ra bố đẻ của Lê Văn Khải và Lê Văn Nghiên là
Việt Minh. Hai anh em lập tức bị bắt. Ông
Lái Lự phải chạy ngược chạy xuôi, lo lót các cửa mất một món tiền khá lớn mới
lôi được hai thằng cháu ra khỏi trại giam Tại Xá. Về làng Bòng, một số thanh
niên rủ Khải vào chiến khu Đông Triều nhưng anh ta vốn có mặc cảm trong quá khứ
với ông bố Việt Minh nên xem ra không
hào hứng lắm. Ông lái bảo:
- Phải học
lấy một nghề mà kiếm sống. Ta xem các cháu không hợp với nghiệp binh đao.
- Hay là
chúng cháu lại ra tỉnh? - Lê Văn Nghiên ngập ngừng hỏi.
- Ra tỉnh
không bằng vào rừng. - Ông lái khuyên. - Thời buổi nhiễu nhương này ở nơi đô
hội dễ hỏng người.
Mấy hôm sau
Khải rủ Nghiên vào trại Vân Quan học nghề thợ mộc với ông Phó Đằng. Ông Đằng
khó tính mà lại dữ đòn, lơ mơ là lấy dùi đục quật ngay. Có những hôm hai anh em
thâm tím cả người. Tối nào ông Phó cũng đánh xóc đĩa. Dân xóc đĩa toàn phường
buôn bán đủ mánh khoé lừa lọc, có những hôm thua cháy túi ông Đằng phải gán cả
cưa đục. Được khoảng nửa năm, nghề chẳng thành mà lại hay bị đòn oan, hai anh
em đành bái biệt ông thày cờ bạc xuôi xuống mạn Yên Cư. Đến ngã ba Dốc Cây Thị,
Nghiên bảo:
- Anh em ta
tạm chia ra mỗi người một hướng mà đi, hẹn đến tết gặp nhau tại nhà, vạn nhất
có chuyện gì xảy ra sau này còn có người nuôi mẹ.
Khải gật
đầu :
- Em nói
phải. Thực ra đi tìm việc như thế này chỉ là bất đắc dĩ không hợp với chí hướng
của anh.
Hành lý
được chia làm đôi. Nghiên đi về phía thượng nguồn sông Vệ còn Khải rẽ sang vùng
Sàn Lạng. Trời sắp tối mà đường có vẻ còn xa mới đến được thị trấn Gôi, Khải
đang muốn tìm chỗ nghỉ qua đêm thì thấy giữa cánh đồng có mấy lò gạch đang toả
khói. Anh ta tìm đến nơi gặp bọn phu lò đang ăn cơm tối. Khi biết được ý định của
Khải, một bác rậm râu đã luống tuổi, gầy hõm mắt, chỉ vào ngôi nhà cạnh đầm nước cách đây chừng hai
ba trăm thước bảo:
- Cô chủ ở
trong ấy vào mà xin, ở đây không có chỗ ngủ đâu.
Bọn thợ
gạch nghe xong cười hô hố làm Khải sinh nghi định bỏ đi. Một gã mặt tròn, da xù
xì như da cóc, cái mũi chẳng khác gì tẩu thuốc lá nháy mắt với bác rậm râu rồi
hỏi:
- Có biết
chữ không?
Khải ngẫm
nghĩ một lúc rồi gật đầu:
- Biết chút
ít.