Ký ức làng Cùa
Tiểu thuyết của Đặng Văn Sinh
Chương sáu
2
Đến tháng thứ tư thì cái bụng của Nhân không thể giấu được nữa. Những
người phát hiện ra sự kiện này trước hết là đám phụ nữ xóm Đình. Bà Cả Huê vội
chớp thời cơ, Trong âm trí người đàn bà đáo để này đã mường tượng ra hình ảnh
cô con gái xinh đẹp của lão em chồng bị gọt tóc bôi vôi trên chiếc bè chuối nổi
phập phềnh giữa sông Lăng trước sự chứng kiến của bàn dân thiên hạ.
Về phần mình, trước khi cử Trương Tòng đi báo quan, Ngô Quỳnh không ngờ
được sự việc lại phức tạp đến thế. Ông ta chỉ muốn gã Việt Minh trai lơ biến
khỏi làng Cùa càng sớm càng tốt để hắn khỏi phá hỏng kế hoạch tán tỉnh Khúc Thị
Nhân của mình. Chuyến này mà Khúc Kiệt kéo quân về thì không biết chuyện gì sẽ xảy
ra nếu con gái ông ta bị làng phạt vạ. Viên Lý trưởng thầm nghĩ, thời thế sắp
thay đổi rồi mà bà vợ goá lão Chánh Đàm vẫn thù dai như đỉa. Thật là đồ ngu.
Phải tìm cách xử lý ngay, nếu không con mẹ đồng bóng ấy kích động cánh Phó lý
Kiền, cửu Nghi, binh Tào vốn rất hăng hái trong việc bảo vệ hương ước thì cô ta
khó mà thoát khỏi hình phạt.
Chập tối hôm sau, Lý Quỳnh sang nhà Nhân. Cửa vẫn đóng im ỉm. Ông ta
sinh nghi liền xách tay thước ra bờ ao Quan. Loanh quanh gốc cây gạo đổ khá lâu,
vị Lý trưởng đa tình lại vào vườn chuối tìm kiếm. Khu miếu hoang vẫn hoàn toàn
im ắng thỉnh thoảng có tiếng cú rúc, chứng tỏ quanh đây vắng người. Một ý nghĩ
chợt thoáng qua, Ngô Quỳnh hấp tấp chạy lên đê. Từ xa, một bóng người hiện ra
lờ mờ dưới ánh sao đêm, vai quàng khăn gói lững thững đi dọc bờ sông. Trên cao,
một con vạc lẻ loi từ rừng Hóp hối hả sải cánh sang bên kia cồn Vành bắt đầu
cho buổi kiếm ăn. Mặt sông đen thẫm, thỉnh thoảng mới dậy lên tiếng lao xao
lười nhác như tiếng thở dài của kẻ thất tình khi bất chợt có ngọn gió mệt mỏi
từ Ngã ba Môi trườn về. Người phụ nữ thẫn thờ, một mình đối diện với dòng sông,
thỉnh thoảng lại ngẩng lên nhìn bầu trời sao. Lý Quỳnh lặng lẽ đến bên khẽ gọi:
- Cô Nhân!
Người phụ nữ không quay lại, thản nhiên bước xuống mép nước.
- Cô Nhân! Đừng làm thế. Đời người ta đâu phải con sâu cái kiến mà bỗng
chốc bỏ phí.
- Ông Lý về đi! - Nhân lạnh lùng bảo.
Ngô Quỳnh bước dấn lên giọng dứt khoát:
- Sau vụ Nhật càn năm trước, tôi đã hứa với ông khoá chăm sóc cô. Hoàn
cảnh lúc này cũng có chỗ khó nói nhưng mà …. ý tôi đã quyết.
Lý Quỳnh chưa nói hết câu thì Nhân đã gieo mình xuống nước. Ông ta hốt
hoảng, để nguyên cả quần áo nhảy theo. Đêm cuối tháng không trăng. Mặt sông vẫn
mờ mờ phản chiếu những vệt sao lưa thưa viền quanh đám mây bạc hình dạng như
con cá sấu vắt ngang cồn cát. Sông chảy không xiết lắm nhưng đoạn này thường có
nước quẩn, ông Lý phải lặn ngụp một lúc khá lâu mới đưa được Khúc Thị Nhân lên
bờ.
Sáng hôm sau, Lý Quỳnh sang nhà, thấy Nhân đã dậy được liền trách:
- Sao cô dại thế. Đời con gái còn dài, tội gì mà chết.
Nhân cười nhạt:
- Ông cứu tôi làm gì. Chết như thế còn thanh thản hơn là để làng đóng
bè trôi sông.
- Cô lầm rồi . - Ngô Quỳnh thong
thả bảo . - Tôi thách đứa nào ở vùng Ba Tổng này dám động đến sợi tóc trên đầu
cô.
Bà Cả Huê lồng lộn như con thú dữ bị trúng thương khi biết tin Lý Quỳnh
mang lễ đến ăn hỏi con gái khoá Kiệt. Cánh chức sắc trong làng hậm hực muốn
phạt vạ Khúc Thị Nhân nhưng lại sợ uy thế Lý Quỳnh đành phải lờ đi cho dù họ
biết chắc cái thai kia là của gã thợ mộc trá hình. Về mặt danh dự, tất nhiên
Ngô Quỳnh bị bẽ mặt với hàng tổng, nhưng điều ấy không hề cản trở ông ta thi
hành phận sự của nhà chức trách đứng đầu làng Cùa. Có lần Chánh tổng Lê Bang
cho gọi Lý Quỳnh ra đình Cả nghiêm giọng răn đe:
-
Đường đường là Lý trưởng đương chức mà đêm hôm
mò vào nhà con gái người ta giở chuyện trăng hoa, thầy có biết phạm tội
gì không ?
Ngô
Quỳnh vốn lắm lý sự, nghe xong, chắp tay cúi đầu:
-
Bẩm ông chánh, sau sự biến làng Cùa, tôi mất vợ mất con, một thân một mình, lại
gánh vác việc làng, vất vả nên phải kiếm một người về lo việc nội trợ.
Chánh
Bang nhếch mép cười gằn:
-
Không ai cấm nhà thầy cưới vợ nhưng đã là bậc quân tử thì phải hành xử cho đàng
hoàng. Thầy thậm thụt với người ta bụng ễnh ra rồi mới tính chuyện cưới hỏi thì
còn ra thể thống gì.
Nghe
Lê Bang lên giọng răn dạy đạo đức, Ngô Quỳnh ngứa tai vặc lại:
-
Ông Chánh toàn xoi mói người khác mà không nghĩ đến bản thân mình. Cả tổng này
ai còn lạ gì ông đã có đến ba bà vợ mà mới đây còn bắt con gái nhà Trương Dậm ở
làng Dọc mới mười sáu tuổi về làm thiếp chỉ vì trước đây nhà Dậm nợ lãi mấy
thùng thóc. Nói thật, ông Chánh để cho cô ấy về đi, nếu không Việt Minh họ sẽ
hỏi thăm đấy.
Chánh
Bang ngồi ngẩn người ra một lúc, đáng lẽ phải nổi cơn thịnh nộ trút giận dữ vào
gã thuộc hạ dám ngang nhiên chỉ trích mình thì lại khẽ gật đầu bảo:
-
Thầy nói đúng, cuộc cờ đã sắp tàn, có lẽ tôi cũng xin nghỉ chân Chánh tổng.
Thật
tình, Khúc Thị Nhân chẳng vui vẻ gì với cuộc hôn nhân chênh lệch như cha con
này, nhưng vì đã chịu ơn Lý Quỳnh vừa cứu mạng vừa cứu danh dự nên đành phải
nhắm mắt đưa chân. Cô không thể ngờ được phía sau bộ mặt tưởng như rất thành
thực của ông ta lại là một âm mưu đen tối được vạch ra khá tỉ mỉ và thận trọng
để chiếm đoạt mình. Lý Quỳnh cũng đủ khôn ngoan để toán cảnh binh ập vào nhà Đồ
Sách trước. Đây là kế điệu hổ ly sơn. Biết chắc tay Việt Minh thế nào
cũng thoát ra lối bờ sông, phía dưới điếm Bài Vân nên ông ta ngầm bảo Cai Viện
cho người đón lõng từ trước. Sự việc xảy ra hoàn hảo đến mức, dân làng Cùa
không một ai biết Ngô Quỳnh là thủ phạm gây ra cái chết bi thảm của người thợ
mộc trừ Trương Tòng và bà Cả Huê.
Nói cho công bằng, trong thâm tâm Ngô Quỳnh
chẳng sung sướng gì nếu sau này buộc phải nuôi con kẻ khác, cho dù anh ta đã sang
thế giới bên kia. Vì thế, mỗi khi nhìn thấy cái bụng lùm lùm của Nhân, phải khó
khăn lắm Ông Lý trưởng mới nặn ra được nụ cười. Lựa dịp ông ta dẫn đám dân phu
lên hộ đê Trung Hà, bà Cả Huê lẻn sang nhà nói cho cô cháu gái biết rõ sự tình.
Nhân lắc đầu nhìn bà bác đầy vẻ nghi kỵ:
-
Cháu không tin ông Quỳnh lại nhẫn tâm làm việc ấy?
Bà
Cả Huê nhổ nước trầu, lấy tay vuốt hai bên mép, thong thả bảo:
-
Tin hay không là ở chị. Từ trước đến nay tôi không vu oan giá hoạ cho ai bao
giờ. Người cảnh binh có cái bớt bên cằm là cháu gọi tôi bằng dì họ ở Mạc Điền
cho biết, chập tối hôm ấy Lý Quỳnh sai Trương Tòng lên báo huyện.
-
Thì ra là như vậy. - Nhân lắc đầu thở
dài - Tất cả đều là do ông ta sắp xếp.
-
Chị thật là hồ đồ. - Bà Cả trách - Làng này từ trước đến nay lạ gì tư cách Lý
Quỳnh mà dấn thân vào. Lại còn đứa bé nữa, sau này liệu ông ta có để cho mẹ con
chị yên ổn không?
Giờ
thì Nhân đã hiểu ra, thật là tiền oan nghiệp chướng. Đêm ấy cô trằn trọc mãi
không ngủ được, gần sáng, vừa chợp mắt một lúc lại mơ thấy cái xác người thợ
mộc treo lủng lẳng trên cành đa. Sợ quá, Nhân thét lên, người toát mồ hôi hột .
Xế chiều, Nhân vơ mấy bộ quần áo ấn vào chiếc tay nải, quàng lên vai rồi thập
thững ra bờ sông, đi dọc triền đê, đến
bến Ngàn thì xuống một chiếc đò dọc.
Chương bảy
1
Tháng tám năm bốn nhăm. Bầu trời vùng Ba Tổng xanh màu nõn chuối. Nắng
nhạt. Một con diều hâu xám, xoè cánh rộng, lượn đi lượn lại trên dải đồng vàn
dõi mắt tìm những chú chuột đất ngờ nghệch đang thập thò dưới đám bìm bìm tía.
Bầy sáo đen bay rào rào tìm bắt châu chấu cơm ngoài bãi tha ma đồng Chó Đá. Lũ
sẻ bạc má gọi nhau lích tích, cứ bay một đoạn lại cụp cánh rơi xuống gần mặt
ruộng rồi bất chợt vọt lên như những nghệ sĩ nhào lộn thực thụ.
Đoàn người rùng rùng trên đường quan. Đấy là một đám đông hỗn tạp gồm
đủ mọi tầng lớp của mấy làng vùng hữu ngạn sông Lăng kéo nhau lên huyện Nam
Thành cướp chính quyền. Cuộc biểu tình có vẻ như hoàn toàn tự phát, không theo
bất cứ trật tự nào. Dân nhà quê, kẻ giáo mác, người gậy tre hăm hở gia nhập vào
đội quân chân đất mỗi lúc một đông, khí thế xung thiên, sẵn sàng đập tan bất cứ
trở lực nào trên đường đi để giành quyền độc lập tự do.
Lê Văn Vận thuộc tốp đi đầu. Anh ta xuất hiện trước cổng huyện đường
với tư cách là người chỉ huy cao nhất. Tiếng hô "đả đảo" rầm trời. Hàng trăm cố nông, tá điền xô đổ
hai cánh cổng sắt ùa vào lỵ sở như nước vỡ bờ. Không có bất cứ sự chống cự nào.
Mấy chục lính ở trại Lệ, trại Cơ đã nhanh chân chuồn từ lúc đoàn biểu tình còn
ở chợ Cháy. Tri huyện Cáp Văn Tòng bỏ cả ấn tín chạy ra phía chuồng ngựa, đang
loay hoay trèo tường thì bị dân đinh làng Yên tóm được. Viên thừa phái sợ quá,
quỳ xuống vái như bổ củi xin tha mạng. Lê Văn Vận đóng bộ bà Ba nâu, vai mang
túi dết, tay vung vẩy khẩu súng lục Nhật nòng to bằng ống điếu, dõng dạc hô:
- Các đồng chí, giải tên Tri huyện ra chợ Cháy cho nhân dân xử tội.
Vận vừa dứt lời, mấy tuần đinh làng Cọi lăm lăm cây mác trong tay, đẩy
Cáp Văn Tòng ngã sấp xuống, luồn đòn tre vào hai tay hai chân khiêng đi như
khiêng lợn. Nơi xử án là một gò đất cao trước đây vẫn dùng làm khán đài mỗi khi
có quan Công sứ về hiểu dụ. Viên Tri huyện bị trói vào cột. Chiếc áo the thâm
rách toạc một đường sát nách rủ lòng thòng. Đám người hiếu kỳ chen lấn nhau. Ai
cũng muốn nhìn thật rõ bộ mặt thiết bì với cặp mắt sâu hoắm và bộ râu dê lúc
nào cũng vểnh lên như là được vuốt sáp của quan phụ mẫu. Vòng tròn chẳng mấy
chốc bị khép lại. Người chen người chật như nêm cối. Áp lực phía ngoài càng
mạnh thì đám đông càng hỗn độn. Phụ nữ, trẻ em và người già yếu là những nạn
nhân đầu tiên. Họ vừa ngã xuống lập tức có hàng ngàn bàn chân dẫm lên, hết lớp
này đến lớp khác như những đợt sóng nối tiếp nhau, chồng lên nhau vào lúc biển
động. Nhìn thấy đám đông đang dồn ép dữ dội cùng với những tiếng gào thét long
trời lở đất, Lê Văn Vận tái mặt. Anh ta vội chĩa súng lên trời nổ liền mấy
phát. Tiếng súng làm cho những kẻ đang say máu càng bị kích động. Họ bất chấp
những tiếng quát tháo đã khản đặc của người chỉ huy vẫn ào ào lấn tới theo quy
luật của dòng nước lũ không một sức mạnh nào cản nổi. Lúc này mà còn nấn ná ở
đây là chết bẹp. Vận thoáng nghĩ như vậy thì lập tức bị hút vào đám người chân
đất nhanh đến mức giống hệt chiếc lá rụng cuốn theo chiều gió chẳng còn biết số
phận Cáp Văn Tòng ra sao nữa.
Giữa biển người mênh mông là một rừng cờ đỏ. Đủ các loại cờ nhưng nhiều
nhất vẫn là cờ giấy với ngôi sao vàng năm cánh cắt vội chỉ nhỉnh hơn quyển vở
học trò một chút. Thật hú vía. Vừa thoát ra khỏi chợ Cháy , Lê Văn Vận định
vòng lại phía sau chợt nhìn thấy Khúc Kiệt cùng một đám dân binh giong viên đội
khố xanh. Tên này mặt xám ngoét, bước lập cập, thỉnh thoảng lại vấp một cái.
Khúc Kiệt sững người khi chạm mặt anh cháu rể. Ông ta không thể tin được, một
gã giang hồ chuyên nghề sông nước đầy thành tích bất hảo như hắn bỗng chốc trở
thành người chỉ huy Việt Minh cao nhất vùng Ba Tổng.
- Chú ở đâu về? -Lê Văn Vận hỏi.
- Ở trại Cổ Bi bên kia sông.
- Đã vào chợ Cháy chưa?
- Tôi vừa ở trong ấy ra. Họ chen lấn khiếp quá. Tri huyện Cáp Văn Tòng
chết rồi. Người hắn nát bét như quả dưa bở.
Nghe xong, Lê Văn Vận lắc đầu, chép miệng:
- Thằng đểu, cách mạng chưa kịp xử tội nó đã chết.
Sáng hôm hai mốt, ủy ban khởi nghĩa họp phiên đầu tiên sau khi giành chính
quyền, cử Lê Văn Vận làm Chủ tịch lâm thời. Anh ta lập tức trưng dụng chiếc xe
"đít vịt" của Cáp Văn Tòng làm phương tiện đi lại. Lái xe cũ trốn
biệt, tìm mãi không thấy, Vận đành cử Phan Phê trước đây đã võ vẽ chút ít nghề
cơ khí, mới theo Việt Minh mấy tháng, tập lái. Phan Phê là tay có máu liều, lao
bạt mạng có lần đưa cả xe lẫn người xuống ao làm Vận xuýt chết. Từ đấy ông Chủ tịch đâm ra thù các loại phương
tiện có động cơ, chuyển sang cưỡi ngựa.
Khúc Kiệt được bổ nhiệm làm Trưởng ban an ninh huyện kiêm Chủ tịch ủy
ban hành chính xã Đoàn Kết gồm mười hai
làng vùng Ba Tổng. Trụ sở đóng tại làng Cùa. Ông ta lập tức tổ chức đội quân
bán vũ trang chuyên trấn áp những kẻ gây rối trật tự xã hội hoặc âm mưu chống
đối cách mạng. Đội quân này được một sỹ quan Nhật đào ngũ tên là Kogo huấn
luyện võ thuật và cách bắn súng.
Làng Cùa sau khi Việt Minh giành chính quyền xem ra cũng chưa có thay
đổi gì rõ rệt ngoài việc nhà nào cũng treo cờ đỏ sao vàng và thỉnh thoảng lại
đổ về sân đình Cả mít tinh hô các khẩu hiệu cách mạng khản cả giọng. Chủ tịch
Khúc ngày nào cũng xuống các làng đăng đàn diễn thuyết về chính sách đoàn kết
dân tộc của Mặt trận Việt Minh và vận động các nhà giàu quyên thóc gạo, quần áo
, chăn màn ủng hộ người nghèo. Cánh địa chủ phú nông tất nhiên chẳng mặn mà gì
với cái chính sách nửa vận động nửa cưỡng bức này nhưng cũng phải bấm bụng nhả
ra vài thứ đồ tàng tàng để đỡ bị các đội viên an ninh đến nhà làm khó dễ. Những
vật dụng trưng tập được, Khúc Kiệt cho mang về đình Cả để phân phát tận tay bà
con cố nông đang nóng lòng chờ đợi hưởng ân huệ của cách mạng.
Hôm ấy, dân làng Cùa dồn hết ra đình đứng vòng trong vòng ngoài giống
hệt những dịp trước đây chen chúc nhau ngoài chợ Rồng đợi nhà chức trách phát
chẩn. Khúc Kiệt trong bộ đồ kaki, lưng đeo khẩu súng nặng trịch kéo trễ xuống
một bên hông, đứng trên bậc tam cấp dõng
dạc thông báo:
- Hôm nay, chính quyền nhân dân xã Đoàn Kết, nhân danh cách mạng cấp
phát quần áo chăn màn cho những gia đình nghèo. Đề nghị bà con trật tự nghe
chúng tôi đọc tên, đến ai thì người ấy vào nhận, không được chen lấn nhau.
Trước hết xin mời ông mõ Khính:
Có tiếng người phía sau, giọng nhỏ thôi nhưng nghe rất rõ:
- Bà con chớ có dại mà tin giọng lưỡi khoá Kiệt.
Thường Rỗ nghển cái cổ ngẳng
ngoái lại nhìn, hoá ra là Đồ Sách. Anh ta bảo:
- Bác nên giữ mồm giữ miệng. Họ mà nghe thấy là tù mọt gông.
- Cậu quên cái đận năm Mùi vì đội quân Áo đen mà làng mình chết oan bẩy
tám chục mạng rồi à? - Đồ Sách gườm gườm
nhìn anh bắt ếch - Cuộc cờ bây giờ mới bắt đầu nhưng tôi đã đoán được kết cục
ra sao rồi.
- Bác định làm gì? - Phó hội Bảng cũng xán đến ghé tai Đồ Sách thì
thầm.
Đồ Sách thản nhiên bảo:
- Cái "Chính quyền nhân
dân" này xem ra chẳng thọ được lâu đâu. Tôi mà nói sai xin làm con
chó giữ nhà cho các ông.
- Bác chỉ nói càn. - Thường Rỗ vặn lại. - Họ có đảng cộng sản lãnh đạo
lại được khối quần chúng công nông hậu thuẫn, đổ làm sao được.
Đồ Sách cười nửa miệng:
- Các ông nhìn xem. Một chính quyền cách mạng được tuyên truyền với đủ
thứ tốt đẹp từ trước đến nay chưa bao giờ thấy mà lại để một gã vô học, chuyên
nghề hạ bạc làm Chủ tịch và lão khoá Kiệt gàn bát sách giữ chân Trưởng ban an
ninh thì còn ra thể thống gì nữa. Tôi đồ rằng, chẳng chóng thì chày, bọn họ sẽ
tịch thu hết ruộng đất của cánh nhà giàu chia cho lũ khố rách áo ôm cũng nên.
- Nói khẽ chứ! - Phó hội Bảng bảo. - Hình như bác cũng có tên trong
danh sách chẩn cấp đấy.
-Tôi tuy nghèo thật nhưng cóc cần cái thứ của phi nghĩa ấy. - Đồ Sách
phẩy tay.- Hôm nay ăn mồ hôi nước mắt của người ta ngày mai lại phải nhả ra
thôi.
Phó hội Bảng khẽ huých Đồ Sách châm chọc:
- Bác chẳng hiểu thế nào là thành quả đấu tranh cách mạng cả. Đấy là
lộc trời cho, không lấy là dại.
- Thế thì ông chen vào mà lấy.
- Ông xỏ tôi đấy à? - Phó hội Bảng vặc lại. - Mấy hôm trước bà vợ tôi
phải nộp cho chính quyền hai bộ quần áo gụ và một cái mền bông.
- Thảo nào mặt ông vênh như bánh đa nướng.
- Này, ông đừng có cạnh khoé.
- Thôi các ông đừng cãi nhau nữa . -Thường Rỗ kéo cánh tay Đồ Sách bảo
- Hình như lão Mõ già không nhận quần áo thì phải.
- Lạ nhỉ...
Đúng thật, ngay trước cửa Đình, lão Khính dõng dạc bảo Khúc Kiệt:
- Cảm ơn các ông cách mạng đã giải thoát cho lão cái nghề đầu chày đít
thớt nhưng lão không vợ con, không ruộng vườn nhà cửa, sau này biết lấy gì mà
sống? Còn quần áo lão không dám nhận đâu. Lão kinh cái năm Nhật kéo về tàn sát
dân làng Cùa lắm rồi. Nay mai ông khoá với chính quyền tếch vào rừng, bọn nhà
giàu lại kéo đến đòi, mà những thứ này mặc mãi rồi cũng rách lấy gì trả người
ta thế là lão mắc nợ, chả dại …
Nghe mõ Khính con cà con kê, khoá Kiệt tức lắm, chỉ muốn cho lão già dở
hơi mấy cái bạt tai nhưng vẫn cố gượng cười để làm yên lòng đám tá điền:
- Cụ ơi, cụ lẩm cẩm rồi. Cách mạng đã thành công. Từ nay chính quyền
xóa bỏ vĩnh viễn mọi hình thức bóc lột, mọi công dân được tự do làm ăn, cụ cứ nhận đồ cứu trợ đi, không ai
đòi đâu mà sợ.
-Nếu đã thế thì cách mạng bán ngay cho lão mấy sào ruộng, bây giờ thì
lão chịu nhưng sau này nhất định sẽ thanh toán cả gốc lẫn lãi.
- Cụ Khính nghe đây! - Khoá Kiệt dằn giọng - Uỷ ban hiện thời chưa có
ruộng đất nhưng nhất định sau này sẽ có để chia cho dân nghèo. Tôi lấy danh dự
hứa với bà con làng Cùa. Nào, cụ nhận đi rồi về cho người khác vào.
Mõ Khính vẫn lắc đầu:
- Lão không dám đâu. Hay là ông Khoá cho lão gia nhập đội An ninh để
khỏi phải … cởi truồng đánh giậm.
Lúc này Khúc Kiệt không thể cười được nữa. Ông ta quắc mắt quát khẽ :
- Đứa nào xui cụ đến đây phá đám? Cụ định đùa với nhà chức trách đấy
hả?
Kết quả là, hôm ấy không một kẻ cùng đinh nào lên nhận đồ cứu trợ xã
hội. Chập tối Khúc Kiệt cử các đội viên mang quần áo, chăn mền, yếm, váy đụp và
các tã lót trẻ sơ sinh đến quăng vào các nhà bần cố nông. Chó sủa râm ran suốt
từ đầu làng đến cuối làng. Sáng hôm sau, người đầu tiên phát hiện ra sự lạ lại
chính là ông Chủ tịch xã. Khúc Kiệt dậy sớm đi
đái, chợt thấy dưới ao đình có những vật nổi lều phều đủ loại đen đỏ nâu
sẫm, cháo lòng. Ông ta sinh nghi liền xuống hẳn cầu đá, lấy chân khoắng lên,
hoá ra đó chính là thứ hàng chẩn cấp mà tối hôm trước anh em An ninh đã mang
cho dân nghèo.
- Thế này thì loạn thật! - Khúc Kiệt nghiến răng trèo trẹo. – Chắc chắn
là có bàn tay Chánh tổng Lê Bang với con mẹ Cả Huê nhúng vào. Được, ta sẽ cho
chúng biết thế nào là cách mạng. Lũ chấy rận ấy mà lại dám vuốt râu hùm à?
Ngay chiều hôm ấy, Khúc Kiệt cho gọi viên cựu Chánh tổng và cánh chức
dịch cũ gồm Chánh Bang, Lý Quỳnh , Phó hội Bảng, Đồ Sách, và Cả Huê ra trình
diện. Bà Cả Huê từ trước đến nay vốn không coi khoá Kiệt ra gì cất giọng châm
chọc:
- Ông Chủ tịch cho đòi chúng tôi ra đình chắc là để phát quần áo cũ?
Khúc Kiệt nghiêm giọng:
- Trước hết, yêu cầu bà Cả Huê không được xúc phạm đến chính quyền cách
mạng, nếu không chúng tôi bắt buộc tạm giam vào hậu cung như hồi tháng tám năm
Mùi. Còn bây giờ có việc cần nói với các vị đây. Chế độ thực dân phong kiến đã
sụp đổ. Chính quyền nhân dân vừa được thành lập trên khắp đất nước do những đại
biểu ưu tú của giai cấp vô sản, dưới sự lãnh đạo của đảng cộng sản Đông Dương.
Các người đã từng làm chức sắc cho chế độ cũ, hành vi tội lỗi trong quá khứ đều
tạm thời bỏ qua, từ nay phải yên phận làm ăn, không được túm năm tụm ba, bàn
tán, kích động bà con nông dân chống phá chính quyền. Ai cố tình vi phạm chúng
tôi buộc phải xử lý, lúc ấy đừng có trách.
Bà Cả Huê bĩu môi cười nhạt:
- Tức là xử bắn chúng tôi phải không?
Khúc Kiệt gật đầu:
- Cái đó còn tuỳ thuộc vào mức độ nặng nhẹ của tội trạng. Chẳng hạn
việc bà xúi tá điền không nhận quần áo cứu trợ cũng như kích động ông Sách nói
năng bừa bãi là đã đủ điều kiện lãnh án tử hình.
Bà Cả Huê nhảy thách lên như bị ong châm:
- Nhà ông đừng có gắp lửa bỏ tay người nhá. Bọn tá điền không nhận của
bố thí là việc của họ, can hệ gì đến tôi. Đừng có lên mặt dạy đời. Con Nhân nhà
ông kia kìa, chửa hoang với Lý Quỳnh rồi bỏ làng đi biệt tăm, sao không đưa hắn
ra mà tùng xẻo.
Khúc Kiệt bị khiêu khích, không kìm được rút ngay khẩu súng pạc hoọc
nòng dài ngoẵng, lên đạn rốp rốp chĩa vào vợ goá Chánh Đàm. Một đội viên An
ninh nhanh tay giữ lại hướng nòng súng lên trời. Tiếng nổ chói tai. Viên đạn
xuyên mái ngói âm dương, mảnh vỡ rơi xuống sàn đình rào rào làm cánh Lê Bang
được một phen hoảng hồn.
Khoá Kiệt mặt lạnh như tiền bảo người thư ký:
- Tạm thời đưa bà Cả Huê với ông Đồ Sách vào hậu cung, nhớ canh giữ cẩn
thận, họ mà trốn mất là các anh phải ngồi thay đấy. Các vị đây có thể về nhưng
không được ra khỏi làng. Ông Quỳnh ở lại tôi có việc cần hỏi.
Lê Bang ra tới sân rỉ tai Phó lý Kiền:
- Chuyến này Lý Quỳnh gay rồi ...
Chánh hội Bường cũng thì thầm:
- Bà Cả Huê cậy thế chị dâu, quá lăng loàn phen này đi tù là cái chắc.
Trong đình, Khúc Kiệt hỏi Ngô Quỳnh:
- Tôi có nghe chuyện về con Nhân với tay Lãng nhưng không ngờ sự việc
lại kết cục như thế. Ông đã thương thì thương cho trót vậy mà lại để nó đi khỏi
làng.
Ngô Quỳnh đã hơi yên tâm vì Khúc Kiệt không biết cái việc ông ta cho
người đi báo quan vội thanh minh:
- Cô nhà tính tình khác người lắm, khuyên nhủ mấy cũng không chuyển.
Vào đúng dịp tôi phải hộ đê bên Trung Hà thì cô ấy bỏ nhà đi.
- Những ai đưa ra hình phạt đóng bè trôi sông ?
- Bà Cả Huê và cánh Phó lý Kiền.
- Được, tôi sẽ cho con mẹ địa chủ này biết tay. - Khúc Kiệt giáng mạnh
nắm đấm xuống án thư - Về phần ông, từ nay tôi đề nghị đảm nhiệm chức Chủ tịch
Liên việt xã. Đó là việc tập hợp các tầng lớp xã hội, giúp chính quyền củng cố
khối đoàn kết, trấn áp bọn Việt gian phản động chống phá cách mạng.
Lý Quỳnh ngập ngừng hỏi:
- Vậy tôi có được ra khỏi làng không ?
- Ông đã là cán bộ Việt Minh đi đâu
là quyền ông.
- Thế thì tốt quá. Tôi không ngờ ông Chủ tịch lại chiếu cố.
- Chuyện nhỏ nói làm gì . - Khúc Kiệt phẩy tay - Đầu tháng, ông đến đây
nhận con dấu. Giờ ông có thể về. Tôi còn phải làm việc với anh em bên Đậu Khê
thành lập đội tự vệ.
Việc bà Cả Huê bị giam sáng hôm
sau được một viên An ninh báo lên huyện. Chủ tịch Lê Văn Vận vội cưỡi ngựa về
làng Cùa. Dân xóm Trại Cá không thể nhận ra anh con rể Chánh Đàm sau mười năm
lang bạt kỳ hồ. Tuy mới ba chục tuổi nhưng vị Chủ tịch huyện Nam Thành đã có
tác phong chững chạc của một cán bộ từng trải. Anh ta ngồi thẳng đuỗn trên con
ngựa lang cao lớn, dáng dấp y hệt ông nhạc ngày trước mỗi khi xuống các làng
công cán hoặc lừa mấy bà vợ đến với ả nhân tình. Quả thật Vận cũng hơi ngại vì
cái án giết lão Chánh tổng hồi trước, nhưng nỗi sợ hãi lập tức nhường chỗ cho
niềm kiêu hãnh của một kẻ đang đắc thế.
- Hãy quên chuyện cũ đi. - Anh ta tự bảo mình - Ta bây giờ đường đường
là một ông Chủ tịch huyện về địa phương công cán, bên cạnh lại có anh em An
ninh bảo vệ, sợ quái gì. Kẻ nắm quyền lực trong tay là kẻ thống trị xã hội. Hơn
nữa, cách mạng có nghĩa là phá bỏ cái cũ, xây dựng cái mới theo một trật tự
khác hẳn. Lúc này cần phải quyết đoán.
Về đến đình Cả, Lê Văn Vận vừa xuống ngựa, lập tức cho gọi Khúc Kiệt
đến quở trách về tội lạm dụng quyền hành bắt người vô cớ rồi ra lệnh thả Đồ
Sách và bà Cả Huê. Chị em Khúc Thị Huệ và Khúc Luận thập thò ở ngoài cổng nhìn
vào. Chúng không biết và cũng không tin đấy là "anh rể" mặc dù từ mấy hôm trước dân làng Cùa đã bàn tán khá
nhiều về sự kiện này. Khúc Luận vừa thấy và bà Cả cắp nón bước ra đã hỏi:
- Ông Chủ tịch huyện có phải là anh Vận không mẹ?
Bà Chánh quắc mắt:
- Câm mồm! Không được nói xằng.
Thằng Vận chết mất xác ở rừng Đà Bắc từ lâu rồi.
- Sao con nghe ông Phó lý bảo …
- Về nhà ngay ! Chuyện người lớn chúng mày biết gì mà bép xép.
Chủ tịch huyện về làng làm dân chúng xôn xao. Người ta nô nức rủ nhau ra
đình nghe vị đại diện cách mạng nói về nhà
nước dân chủ mới và chủ trương người cày có ruộng của Mặt trận Việt
Minh. Sân đình lúc này trở lên quá chật với khối quần chúng đông đảo đang chen
vai thích cánh nhau, ai cũng muốn nhìn thật rõ mặt người lãnh đạo cao nhất của
địa phương. Thường Rỗ, Trịnh Doãng xuýt xảy ra ẩu đả chỉ vì tranh nhau đứng
trên chiếc cối đá thủng vẫn dùng đập lúa kê góc sân. Bọn trẻ con nhiều đứa tinh
ranh, leo tót lên chạc cây nhãn nhòm vào. Chỉ đàn bà con gái chân yếu tay mềm
là thiệt. Họ bị đẩy ra tận phía bờ ao. Ở vị trí ấy, chị em chẳng nhìn thấy gì
ngoài những cái đầu lô nhô cao thấp với đủ thứ mùi hôi hám rất khó ngửi của đám
lực điền bị gió tây nam nóng hầm hập phả tới.
Khúc Luận năm ấy đã vào tuổi mười bốn, người phổng phao, leo trèo rất
giỏi. Cậu ta cùng với thằng Đậu, con Phó lý Kiền, ngồi vắt vẻo trên cây xoan
đào ngay đầu hồi dãy nhà ngang. Ở chỗ ấy, chúng bao quát được toàn bộ quang
cảnh cuộc mít tinh mà chẳng cần phải chen lấn, chỉ có điều là không thoải mái
lắm, do phải bám vào cành cây, chân tay bị tê. Mục đích của Khúc Luận đến đây
không phải chỉ nghe ông Chủ tịch diễn thuyết mà để xác minh xem, nhân vật quan
trọng này có phải là Lê Văn Vận, kẻ đã giết bố mình không. Khúc Luận căm thù
anh ta đến tận xương tuỷ, chính vì vậy, đã nhiều lần nói với bà Cả Huê, hễ có
dịp là phải thanh toán sòng phẳng để vong linh ông Chánh được thanh thản. Năm
Quý Mùi, Khúc Kiệt đánh nhau với quân Nhật, Khúc Luận lấy được khẩu súng Joffre cùng bao đạn của một đội viên Áo
đen bị tử thương bên cạnh gò Me. Trong cơn hoả hoạn, làng Cùa nháo nhào, ai
cũng lo thoát thân, mấy người để ý đến chuyện súng ống. Khẩu súng được cậu ta
bôi một lớp mỡ bò, quấn giẻ tẩm dầu luyn, giấu trong căn hầm dưới tầng trệt
ngôi nhà gác. Nếu quả thật hắn là Lê Văn Vận thì mình phải nhanh chóng ra
tay. - Khúc Luận thầm nghĩ.
- Trước hết cần lau súng cho sạch sẽ, sau đó vào rừng Hóp bắn thử đã. Chỉ sợ
lúc hành sự, đạn thối hoặc culasse bị kẹt thì khốn. Hắn sẽ chẳng nể nang gì mà
không treo mình lên cành đa xử tử như Khúc Kiệt đã bắn Chánh tổng Cao Lộng.
Cậu công tử bột đang hình dung kẻ thù bị luồng đạn xé toang lồng ngực,
thì từ chiếc bục cao trên sân đình, ông Chủ tịch cất giọng sang sảng:
- Cách mạng giải phóng dân tộc là sự nghiệp của toàn dân. Chúng ta đã
giành được độc lập từ tay phát xít Nhật nhưng trước mắt còn gặp nhiều khó khăn.
- Vận ngừng lại, đưa mắt lướt qua đám quần chúng đông đảo rồi chém tay vào
khoảng không nhấn mạnh - Đó là nạn đói, nạn dịch và nhất là kẻ thù dân tộc đang
rình rập, hễ có thời cơ là chúng ngóc đầu dậy, chống phá nhà nước dân chủ cộng
hoà. Cụ Hồ dạy, phải nâng cao cảnh giác cách mạng đoàn kết dân tộc, xoá bỏ áp
bức bóc lột.
- Hồ Chủ tịch vạn tuế! Cách mạng vạn tuế! Chính quyền dân chủ cộng hoà
vạn tuế!
Một đội viên An ninh bỗng hét to vào chiếc loa sắt tây. Anh ta ngoáy
loa một vòng, đẩy những âm thanh nhát gừng ra tứ phía, thế là khối quần chúng
lập tức hưởng ứng bằng hàng ngàn tiếng hô dõng dạc với đủ mọi cung bậc đồng
loạt dậy lên như sấm tháng ba rùng rùng chuyển động một góc trời:
- Hồ Chủ tịch vạn tuế! Cách mạng vạn
tuế! Chính quyền dân chủ cộng hoà vạn tuế!
- Vậy mà ở ngay làng Cùa của bà con ta vẫn còn những kẻ cố tình chống
phá cách mạng. - Vận bỗng khoát tay ra hiệu cho đám dân chúng trật tự rồi lên
giọng răn đe - Thời thế đã chuyển đổi. Tây thua. Nhật bại. Giai cấp cần lao
Việt Nam
đã giành được chính quyền. Đó là thực tế hiển nhiên không ai có thể phủ nhận.
Từ giờ phút này, chỉ có những kẻ vô lương tâm, những kẻ luôn nuôi trong lòng
mối hận thù giai cấp mới thờ ơ với thành quả vĩ đại của cuộc Cách mạng tháng
Tám . Nhân danh chính quyền cách mạng, tôi kêu gọi bà con hết sức cảnh giác,
hãy đoàn kết thành một khối thống nhất, sẵn sàng đập tan mọi âm mưu đen tối của
bọn phản động.
Người đội viên An ninh lại chõ loa ra tứ phía gào lên:
- Đả đảo bọn phản động tay sai
thực dân đế quốc chống phá cách mạng!
Lại hàng ngàn tiếng hô đồng thanh đả
đảo. Ai cũng muốn hét thật to để tỏ rõ uy lực của quần chúng cần lao nên
buổi mít tinh lúc này biến thành một cuộc thi gào thét có một không hai ở vùng Ba
Tổng, đến nỗi, mãi ba hôm sau bọn Thường Rỗ, Bảy Ngạnh và lũ thanh niên choai
choai vẫn còn khản cổ. Luận chợt thấy lạnh sống lưng. Cậu ta không còn đủ sức
bám mãi trên chạc cây bởi làn sóng đả đảo
rùng rùng đập vào cân não, nếu không tụt xuống mau có khi ngã vỡ đầu.
Sau cuộc mít tinh, Lê Văn Vận bảo Khúc Kiệt:
- Chú đừng gây căng thẳng với bà con dân làng. Tình hình chung bây giờ
không tốt lắm đâu. Phải cân nhắc thật kỹ trước khi hành động để còn có lực
lượng quần chúng làm chỗ dựa sau này.
Khúc Kiệt có vẻ bất bình:
- Thế là tư tưởng hữu khuynh đấy ông Chủ tịch ạ! Theo tôi, bọn Lê Bang,
Ngô Quỳnh, Đồ Sách và cả con mẹ Cả Huê nữa là cứ phải xử bắn tuốt để làm gương
cho những kẻ đang nuôi ý đồ phản loạn.
- Tôi lạ gì bản chất bọn này. -Vận cười gằn bảo. - Nhưng xử lý chúng ngay bây giờ là đám chức
dịch vùng Ba Tổng ra mặt chống đối ngay. Chú nên nhớ, bọn Tàu Tưởng lấy danh
nghĩa Đồng Minh giải giáp quân Nhật đang làm hậu thuẫn cho các đảng phái phản
động hoành hành khắp nơi. Chúng mà nổi lên kích động dân nghèo chống phá chính
quyền thì chú toi mạng.
- Anh không nhớ ông Lý Ninh[1]
nói cách mạng là phải dùng bạo lực à ?
- Cái đó phải vận dụng vào từng hoàn cảnh cụ thể, không phải lúc nào
cũng bắn giết bừa bãi được. Vừa rồi chú nhắc đến bà Cả Huê, chiều nay bảo bà ấy
ra đây tôi muốn gặp trước khi về huyện.
Khúc Kiệt ngập ngừng:
- Không nên. Con mẹ này là loại đàn bà thù dai. Cái vụ anh ngộ sát lão
Chánh bà ta chưa quên đâu.
- Chú yên tâm, tôi đã có cách.
- Lại còn thằng Khúc Luận nữa. Cái thói khệnh khạng, hách dịch thì
giống hệt bố. Ranh con chưa ráo máu đầu mà đã dám sang chòng ghẹo con Nhân. Lúc
ấy tôi mà ở nhà thì sẽ cho nó viên đạn vào đầu.
- Trẻ con, chấp nó làm gì ?
- Đừng coi thường thằng mất dạy ấy. Bà Cả Huê toàn nhồi nhét vào đầu nó
tư tưởng phản động. Chưa biết chừng nó xuyên dao găm vào lưng anh lúc nào không
hay.
Nghe Khúc Kiệt, Vận thoáng rùng mình, thầm nghĩ, thì ra bà Cả Huê ghê
gớm hơn anh ta vẫn tưởng. Thôi được, ta sẽ tuỳ cơ ứng biến, nếu cần thì cho
giam lại.
Mấy đội viên An ninh thấy bà Cả Huê liền dẫn vào trong đình. Bà ta có
vẻ không ngạc nhiên khi nhận ra anh con rể trong bộ quần áo gụ cắt theo kiểu
thành thị ngồi sau chiếc án thư sơn son:
- Xin có lời chào ông Chủ
tịch huyện. - Vợ Chánh Đàm hơi nghiêng người cất giọng the thé như đang diễn
tuồng. - Chúng tôi đến trình diện theo lệnh đòi...
Lê Văn Vận chỉ tay vào chiếc ghế ngựa mới được
chuyển từ nhà Bảy Ngạnh ra, bảo:
- Mời bà ngồi xuống đây.
Bà Cả Huê nhìn trước
nhìn sau thấy không có ai liền hỏi nhỏ:
- Cậu là cậu Vận thật đấy à?
- Chả nhẽ bà Chánh không nhận ra tôi?
- Trước đây mặt cậu làm gì có vết sẹo dài thế kia?
- À , bị thằng Tây lai đánh trong tù.
- Cậu bỏ làng đi những đâu mà giờ mới về?
- Chuyện dài lắm kể một lúc không hết được .
- Dì lánh đâu?
- Cô ấy bị ngã nước chết trên rừng Phiềng Sa từ năm Hợi.
Bà Cả Huê chép miệng :
- Vậy là cũng xong một kiếp người.
Vận lưỡng lự một lát rồi hỏi:
- Con bé… dạo này?
- Cậu hỏi con bé nào?
- Tôi nghe ông Khoá Kiệt bảo năm ấy……Chị đẻ con gái.
- Cái lão thủ lĩnh Áo đen toàn đơm đặt chuyện.
- Tôi hỏi nghiêm chỉnh đấy. Nó là con gái thật à?
Bà Cả Huê lắc đầu:
- Mọi chuyện đã qua rồi đừng nhắc lại nữa. Lão khoá Kiệt chẳng tử tế
gì đâu. Cậu phải dè chừng hắn. Vì hắn mà làng Cùa bị quân Nhật triệt hạ.
- Làm cách mạng như là trò đánh bạc ấy, nhiều lúc phải chịu tổn thất.
- Lê Văn Vận chậm rãi phân tích. - Bà thử nghĩ xem, gia đình ông ấy giờ còn
những ai? Không có những người dám xả thân như khoá Kiệt thì làm gì có nền độc
lập. Nhân đây tôi cũng nói cho bà rõ, thái độ hằn học với cách mạng là rất
không có lợi cho bản thân và gia đình. Sau này nếu xảy ra chuyện gì tôi cũng
đành chịu.
Bà Cả cúi đầu ra vẻ ngẫm nghĩ, bất chợt ngẩng lên hỏi:
- Cậu có về thăm nhà một lúc không?
- Bà đuổi mẹ con người ta sang sông rồi còn hỏi tôi làm gì?
- Còn con Huệ? - Bà Chánh hạ giọng. - Cậu cũng phải nhìn qua xem mặt
mũi nó thế nào chứ.
- Thôi được. - Vận bảo bà Cả Huê. - Chị cứ về đi. Ngày mai tôi vào nhà
ông khoá Kiệt rồi nhân tiện rẽ sang, như thế bà con làng Cùa không nói vào đâu
được.
Vậy là kế hoạch thay đổi. Vào lúc chập tối, mấy anh em trong đội công
tác tập hát cùng các cô thôn nữ xóm Đình. Đám trẻ con vắt mũi chưa sạch vây
quanh lẩm nhẩm bài Cùng nhau đi hồng binh theo cái giọng kim uốn éo như
giọng cung văn của người Đội trưởng. Mấy ngọn đuốc cháy đùng đùng, tàn bay như
sao sa, thỉnh thoảng lại nổ lép bép toả thứ ánh sáng chập chờn làm bóng người
vặn vẹo trên nền gạch Bát Tràng. Vận lững thững thả bộ quanh bờ giếng. Anh ta
lưỡng lự một lát rồi bước qua đầu đình. Đường đi lối lại làng Cùa, Vận thuộc như
lòng bàn tay. Từ đây đến nhà Chánh Đàm chỉ qua vài ngõ. Kia rồi, đi hết con
đường hẻm này là đến bờ rào nhà ông khoá. Đang bước Vận chợt thấy lạnh toát ở
bả vai, tiếp đến là tiếng nổ giống như
pháo đùng ngày tết ở phía cây duối nhà ba Vếnh cách đấy hơn chục bước
chân. Phải đến mấy giây ông Chủ tịch mới có cảm giác đau. Nó giống như mũi
khoan thép, nóng bỏng xoáy vào tận xương làm Vận không thể đứng vững.
Nghe tiếng nổ, mọi
người từ các ngõ đổ xô đến. Lê Văn Vận được đưa ngay về đình sơ cứu. Khúc Kiệt
cùng đội tự vệ khẩn cấp truy tìm thủ phạm. Lúc ấy mới đầu canh hai. Đêm cuối
tháng tối sẫm. Bầu trời u ám không một vì sao. Từ trên cao thỉnh thoảng vọng
xuống tiếng sấm lục bục báo hiệu sắp có mưa. Khắp các ngõ ngách làng Cùa, đèn
đuốc thắp sáng như hội hoa đăng. Chiêng trống cùng với tiếng loa sắt tây chốc
chốc lại rộ lên chẳng khác gì đám rước thần. Lê Bang, Phó lý Kiền, Chánh hội
Bường, Đồ Sách và bà Cả Huê lại bị điệu ra đình. Toàn bộ thanh niên nam nữ bần
cố nông xách giáo mác, gậy tày, tay thước lập thành tổ xung kích toả đi khắp
các xóm giúp đội tự vệ giữ gìn trật tự. Đến cuối canh tư thì họ tóm được Khúc
Luận đang ngồi thu lu trong thùng trấu nhà ông cả Duệch tận xóm Cầu Đá. Mới bị
tay Đội trưởng tự vệ quất cho ba roi cậu ta đã ngoan ngoãn nhận tội, khai ra
chỗ vứt khẩu súng Joffre.
Thường Rỗ lập tức lội xuống ao nhà ba Vếnh mò tang vật. Lúc ấy trời đã rạng
sáng. Cánh lý dịch được thả về còn Khúc Luận bị giải lên huyện.
Viên đạn bắn từ phía
sau, xuyên qua phần mềm bả vai phá ra ngoài nên không nguy hiểm đến tính mạng.
Người y tá trong khi rửa vết thương bảo Lê Văn Vận :
- Số ông may đấy. Viên
đạn chệch xuống dưới một chút vào tim thì không cứu được.
- Tôi phải nằm đây bao
lâu?
- Nhanh nhất cũng là
một tuần.
- Không được! - Vận
giẫy nảy lên - ngày kia tôi có cuộc họp quan trọng trên tỉnh không thể vắng
mặt. Nhà thương cứ cho tôi ít thuốc là được.
- Thưa ông Chủ tịch,
vết thương đã nhiễm trùng, cần phải tiêm thuốc để chống hoại thư, ông không nghe
lời docteur sẽ nguy hiểm đến tính mạng.
- Anh yên tâm. - Vận
thản nhiên bảo. - Họp xong tôi sẽ trở lại ngay.
Thực ra Vận không có
cuộc họp nào mà anh ta lo cho Khúc Luận. Chậm lại một chút bên công an đưa cậu
ta lên tỉnh thì sự việc càng thêm rắc rối. Hành vi ám sát Chủ tịch huyện chắc
chắn là sẽ bị xử bắn. Vận thầm nghĩ, Lánh chết rồi, trên đời này nó chẳng còn
ai thân thiết ngoài bà Cả Huê. Có điều mình và bà ta lúc này đều không thể cho
nó biết rõ thân phận. Sau này sẽ hay, còn bây giờ phải tìm cách cứu thằng bé
đã. Cũng may, trưởng ban An ninh là Khúc Kiệt.
Tầm nửa chiều Khúc
Kiệt có mặt tại nhà thương. Thấy Vận đã ngồi dậy được, ông khoá có vẻ phấn khởi
bảo:
- Ngày mai phải đưa
thằng ôn con lên công an tỉnh để người ta nói chuyện với nó.
Vận lắc đầu:
- Thằng bé còn đang
tuổi vị thành niên, nhất thời hành động thiếu suy nghĩ, nên tha cho nó. Hơn nữa
trước đây tôi cũng có lỗi ...
Khúc Kiệt vỗ vỗ vào
khẩu súng ngắn lúc nào cũng kè kè bên sườn, nghiêm giọng:
- Đối với bọn phản
động ta phải thẳng tay trừng trị, nương nhẹ với chúng là mất chính quyền như
bỡn. Vụ án này tất có kẻ đứng đằng sau xúi giục chứ một mình thằng nhãi ranh ấy
không dám làm. Theo tôi, cứ tóm cổ con mẹ Cả Huê tẩn cho một trận là phải khai
ra hết.
Vận cúi đầu ngẫm nghĩ
một lúc rồi làm ra vẻ tán thành:
- Có lẽ chú nói đúng.
Tình hình bây giờ đang rối ren, phải áp dụng biện pháp mạnh để răn đe bọn phản động.
- Việc này anh cứ để
tôi. - Khúc Kiệt đảo mắt nhìn quanh rồi khẽ bảo. - Mà cũng không nên giải đối
tượng về tỉnh nữa. Ta làm trong phạm vi địa phương cho gọn.
- Đúng lắm. - Vận tán
dương ông chú vợ - Ở huyện có được một trưởng ban An ninh như đồng chí chúng
tôi rất yên tâm. Ngay tối nay đồng chí về làng Cùa ổn định tình hình, trấn an
nhân dân địa phương và điều tra xem những kẻ nào đứng đằng sau thằng bé, nhưng
phải nhớ, chưa có lệnh của huyện không được tự tiện bắt bà Cả Huê.
Khúc Kiệt đang hăm hở
chợt ngớ người ra:
- Sao thế ? Tôi nghĩ
ta cần tóm ngay con mụ ấy.
- Phải tập hợp đủ
chứng cớ đã. Chú cứ bắt lấy được khác gì rút dây động rừng.
- Thôi được, tôi nghe
anh.
Đêm hôm ấy Vận lẻn về
huyện cùng người thư ký thân tín vào nhà giam trước đây là Trại Lệ của Tri
huyện Cáp Văn Tòng. Khúc Luận ngồi thu lu một góc, mặt sưng húp, có lẽ trước
đấy nó đã bị đánh đau. Nhìn thấy Lê Văn Vận thấp thoáng dưới ánh đèn dầu tù mù,
thằng bé vênh mặt cười gằn:
- Chắc ông Chủ tịch
đến đem tôi đi xử bắn ?
Vận nhìn thằng bé rất
lâu. Anh ta không thể ngờ nó lớn nhanh đến thế. Tâm trạng Vận lúc này khó có
thể diễn đạt bằng lời. Đó là sự pha trộn giữa tình cảm cha con với nỗi căm hận lão
Chánh tổng, những trận đòn thừa sống thiếu chết của gã Tây lai trong nhà tù Sơn
La cùng với đôi mắt thảng thốt của Mạc Thị Lánh trước lúc về thế giới bên kia.
Thằng bé đã bị bà Cả Huê biến thành kẻ thù với chính người đã từng sinh ra nó
mặc dù từ dáng dấp đến cách ăn nói giống mẹ như đúc. Còn cái phẩm chất ngang
tàng, phóng túng như con ngựa bất kham không chịu tiết chế theo quy tắc ứng xử
của xã hội lại giống hệt mình. Lúc này không thể nói cho nó hiểu được. Hơn nữa,
nói ra những điều hệ trọng ấy là mất chức ngay, thậm chí có thể còn bị tống
giam. Chính quyền mới thành lập, phải đối mặt với đủ loại kẻ thù, thậm chí kẻ thù
ẩn náu ngay trong hàng ngũ cách mạng, sẵn sàng hạ gục anh một khi mất cảnh
giác. Loại cũng không kém phần nguy hiểm nữa là bọn cực đoan, quá khích, nhân
danh cách mạng để thanh toán lẫn nhau vì ân oán trong quá khứ. Khúc Kiệt chỉ là
một trong những trường hợp điển hình. Phải giải thoát cho thằng bé trước khi
khoá Kiệt trở về. Ông ta vốn rất gàn, ít khi chịu nghe lời người khác góp ý. Vụ
này để cho trưởng ban An ninh giải quyết, Khúc Luận khó thoát khỏi án tử hình.
Nghĩ vậy, Lê Văn Vận bảo:
- Cậu có biết tội cố ý
giết người bị xử thế nào không ?
- Chết là cùng chứ gì?-
Khúc Luận tỏ ra chẳng có gì sợ hãi, giọng khiêu khích.
- Cậu đoán đúng đấy. -
Vận gật đầu - Nhưng tôi biết, việc rình bắn tôi không phải tại cậu mà là cậu
nghe người ta xui dại. Là đấng nam nhi đừng bao giờ làm chuyện khuất tất mà
phải hành động danh chính ngôn thuận người ta mới phục. Cậu nấp một chỗ rồi bắn
lén như thế là không quân tử.
- Vậy ông cầm cán cuốc
đập vào đầu bố tôi có phải quân tử không?
Vận
cười khẽ :
- Ông Chánh dùng mác
đâm, tôi tự vệ là chính đáng. Việc này mẹ con bà Hai biết rất rõ.
- Hừ! Bây giờ ông là Chủ
tịch huyện nói gì mà chả đúng. - Thằng bé nhấm nhẳng nói. - Vậy mẹ tôi đâu ?
- Việc ấy sẽ nói với cậu
sau. Giờ hãy nghe đây. Tôi sẽ thả cậu ra nhưng không được về làng Cùa. - Vận
ngập ngừng một lúc rồi nói. -Về đấy là bị khoá Kiệt bắt ngay. Mà cậu biết đấy,
một kẻ có âm mưu sát hại cán bộ cách mạng rơi vào tay trưởng ban An ninh thì số
phận như thế nào rồi.
Nói xong Vận ra ngoài
ghé tai người thư ký và một đội viên An ninh vẫn đứng canh chừng:
- Các anh đưa cậu ta
sang bên kia sông Lăng, hỏi nhà ông Lái Lự ở kẻ Bòng rồi về báo cho tôi biết.
Khi khoá Kiệt biết tin
Khúc Luận trốn chạy thì cậu ta đã vượt sông Lăng ở bến Cự Tân. Đội quân An ninh
toả ra khắp nơi truy tìm nhưng ba ngày
sau vẫn chẳng có tin tức gì. Ông ta bực mình cáu với cả Chủ tịch huyện:
- Giá anh đừng bảo tôi
về Ba Tổng thì thằng ranh con ấy không biến mất. Tôi đã bảo, thằng này giống
địa chủ cường hào, lắm mánh khoé chứ
không như anh nghĩ đâu.
Vận giả bộ lúng túng
như người mắc lỗi:
- Tôi thật không ngờ
thằng này lại ma ranh đến thế. Chú cứ cho anh em tiếp tục truy lùng. Phen này
mà tóm được phải đưa ra toà xử công khai trước toàn thể nhân dân.
- Tôi đề nghị phải
tống giam và kỷ luật thật nặng mấy tay đội viên canh gác.
Vận xua tay bảo :
- Lỗi ấy là tại tôi,
không phải do anh em canh gác. Chả là tầm nửa đêm, vết thương sưng tấy lên đau
quá, tôi bị choáng, thế là các cậu ấy xúm vào đưa vào nhà thương, không ngờ...
Khúc Kiệt vẫn còn hậm
hực, giọng bực bội:
- Anh chủ quan quá.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét